ACT Therapie
ACT - Acceptance and Commitment Therapy, ACT therapeut
Lees meer over ACT therapie en vind hier een goede ACT therapeut. ACT is een nieuwe vorm van gedragstherapie. Voor wie: bij lang aanwezige klachten van angsten, depressieve klachten of psychotische stoornissen.
Acceptance and commitment therapy (ACT) is een relatief nieuwe therapievorm, die voortborduurt op de gedragstherapie en aan het eind van de 20ste eeuw werd ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Steven C. Hayes. Onder leiding van professor Steven Hayes zijn diverse onderzoeeken en experimenten gedaan die hebben geleid tot nieuwe inzichten in de psychologie. De Relational Frame Theory (RFT) verklaart hoe ons menselijk verstand zich ontwikkelt en hoe menselijk gedrag kan worden onderzocht en verklaard. Op basis van deze theorie is ook een therapie ontwikkeld, de Acceptance and Commitment Therapy (ACT). ACT is bedoeld om enerzijds psychische klachten te verminderen (therapie) en anderzijds mensen en organisaties beter te laten functioneren (coaching). De filosofische basis houdt in dat er geen universele werkelijkheid bestaat maar dat elk individu zijn eigen beleving van de werkelijkheid creëert. Dit impliceert o.a. dat een positieve gedragsverandering alleen kan voortkomen uit de belevingswereld van het individu zelf.
De oplossingen volgens de Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
ACT gaat er -op basis van de Relational Frame Theory (RFT) -van uit dat negatieve gedachten (en gevoelens als angst, agressie etc) nooit het ware probleem zijn omdat van het inhoudelijk bestrijden van die gedachten of gevoelens toch geen oplossing valt te verwachten (“je moet niet bang zijn want het is niet eng”). ACT als gedragstherapie richt zich daarom 100% op het handelen (act!) van mensen.
ACT is een vorm van gedragstherapie
ACT is een vorm van gedragstherapie die geschikt is voor verschillende problemen zoals angst, depressie, en psychose. Deze therapievorm is erop gericht om vervelende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties te verminderen. Je bent in staat om je aandacht te richten op de dingen die je werkelijk belangrijk vindt in het leven.Bij het onderdeel Acceptance van ACT, leer je ruimte te maken voor emoties (acceptatie), gezonde afstand te nemen van vervelende gedachten (defusie), stilstaan bij wie je bent (identiteit), en meer te leven in het hier en nu (mindfulness).
Bij het onderdeel Commitment leer je stilstaan bij de dingen die jij echt belangrijk vindt in het leven (waarden), en ga je hier weer actief in investeren (handelen). Hierdoor ontwikkel je persoonlijke veerkracht, welk je in staat stelt om te gaan met de uitdagingen van het leven. ACT kan worden gevolgd in de vorm van een groepstraining, een groepstherapie en als individuele therapie.
Hoe werkt ACT?
ACT werkt met 6 methodes die door elkaar worden ingezet. Omdat ACT zich niet direct wil richten op gedachten wordt er zoveel mogelijk gewerkt met oefeningen en metaforen. Dit doet ACT om zoveel mogelijk te voorkomen dat mensen over de therapie gaan nadenken en -al dan niet bewust- toch hun oude gedachten gaan (proberen te) sturen met als gevolg dat zij cirkeltjes in hun hoofd blijven draaien (malen, piekeren, zichzelf willen verklaren of oplossingen willen vinden voor zaken waar geen oplossingen voor zijn). ACT is een gedragstherapie die je zoveel mogelijk aan den lijve moet ervaren. De 6 invalshoeken van ACT zijn waarden, doelen, mindfulness, acceptatie, je eigen gedachten minder letterlijk nemen en ego.
“ACT leert je om een zachtaardige houding aan te nemen ten opzichte van alles wat je denkt, voelt en ervaart, terwijl je op weg bent je doelen en dromen te verwezenlijken.” Gijs Jansen.
Verschil met andere stromingen binnen de psychologie
De meeste stromingen binnen de psychologie gaan ervan uit dat we onze gedachten kunnen beïnvloeden en dat we negatieve gedachten kunnen vervangen door positieve gedachten. Door onderzoek weten we dat niet niet kan. ACT werkt daarom anders. Iedereen is wel bekend met het hebben van negatieve gedachten, vervelende gevoelens of sensaties. Omdat wij dat over het algemeen niet fijn vinden, proberen we die vaak te controleren. Door ze op te lossen, er tegen te vechten of door ze te vermijden. Helaas helpt dit niet en zorgt dit er juist voor dat ze een grotere invloed krijgen op ons leven; wat je aandacht geeft groeit. Het alternatief voor vermijden of oplossen is acceptatie van deze vervelende ervaringen. Dat betekent niet dat je je erbij neer legt, maar wél dat je het gevecht staakt om de vervelende ervaringen weg te krijgen.
Bij ACT leer je op een andere manier met je gedachten, gevoelens en sensaties om te gaan.
ACT kijkt niet naar hoe je meer controle kunt krijgen over hoe je je voelt en over wat je denkt maar juist hoe je ermee om kan gaan dat je niet altijd controle hébt. Het gaat erom hoe je kunt accepteren van dat wat er is. Ook als dat betekent dat je je soms “ongemakkelijk” voelt. Door het doen van oefeningen en het bespreken van metaforen zorgt ACT voor meer psychologische flexibiliteit. Hierdoor ontwikkel je een andere manier van omgaan met gedachten, gevoelens, sensaties en de uitdagingen van het leven. En ontstaat er ruimte om je te richten op dat wat écht belangrijk voor je is, je waarden. De kern van ACT is het idee dat het vechten tegen onvermijdelijke ervaringen uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol, vitaal leven.
Veerkracht en reduceren van klachten
Bij ACT worden zes verschillende vaardigheden besproken (ook wel “zuilen” genoemd) die tezamen ten doel hebben dat iemand psychologisch flexibeler wordt. Belangrijk is het creëren van persoonlijk veerkracht en niet het reduceren van klachten. Samen met een ACT coach werk je er aan om je al deze zes vaardigheden eigen te maken.
1. Acceptatie
Acceptatie gaat over ruimte maken voor vervelende ervaringen. Het leren toelaten van “het negatieve”.
2. Defusie
Bij defusie leer je afstand nemen van je gedachten. Je leert deze te zien voor wat ze zijn; gedachten. We gaan vaak met gedachten om alsof ze de waarheid zijn. Alsof wij de gedachten zijn. Maar je hébt ze, je bént ze niet. Dit geldt ook voor emotie en sensaties.
3. Het zelf
Hier gaat het om flexibel omgaan met je zelf(beeld).
4. Mindfulness
Steeds meer en meer worden methodes bekender die gaan over in het hier en nu aanwezig zijn. Ook binnen ACT is hier veel aandacht voor door middel van Mindfulness.
Wat inhoudt dat je leert ervaren van dat wat er in het nu is. Niet in het verleden of in de toekomst, maar in het nu. Kun je daar je aanlacht bij houden?
5. Waarden
Hier gaat het om stil te staan bij wat je echt belangrijk vindt. Het gaat om “commitment”. Mis je door het vechten tegen je negatieve gedachten, gevoelens en sensaties niet heel veel kansen om te doen wat écht belangrijk voor je is? Met ACT ga je op zoek naar je waarden, wat zijn je dromen, je verlangens? ACT leert je om je meer en meer te laten leiden door wat je belangrijk en betekenisvol vindt in plaats van te leven volgens regels die je zelf hebt opgesteld.
6. Toegewijd handelen
Tenslotte leer je, door “toegewijd handelen” al die belangrijke waarden om te zetten in actie. Waardoor er weer beweging komt in je leven en je een richting op kunt gaan waar jij ten volste voor kiest en die bij je past.
Auteur van dit artikel is oa Barbera de Jong ACT therapeut in Amersfoort
