Mediteren – 7 issues met meditatie én hun oplossing

Hoewel mediteren relatief simpel lijkt, blijkt het verdiepen van de kwaliteit door de jaren heen voor bijna niemand makkelijk. Naast de beoefening van meditatie ben ik door de jaren heen de theorie van de beoefening blijven bestuderen. In een gezonde spirituele ontwikkeling gaan beoefening en studie noodzakelijkerwijs samen. Je beoefening belichaamt de theorie en de theorie inspireert en leidt je beoefening.

Een praktische hulp voor je meditatieontwikkeling is kennis van De Zeven Problemen en hun Oplossingen (1) en de toepassing ervan. De oplossing is in het algemeen niet het gebruiken van wilskracht, maar het cultiveren of versterken van je positieve motivatie.

De zeven problemen lijken op het eerste gezicht overlappend, dat heeft te maken met ons ongetrainde observatievermogen – mediteren is steeds meer de subtiele bewegingen van de geest kunnen observeren, zodat we vanuit de identificatie met alles wat zich voordoet meer de grond van alle manifestatie zien – de natuur van onze geest. En daarvoor moet onze geest eerst en vooral tot rust komen, en blijven.
 

1. Uitstellen en weerstand tegen de beoefening
   Iedereen die ervaring heeft met meditatie kent de terugkerende momenten van uitstellen (morgen, volgende week) en weerstand tegen het zitten op zich. Dit kan ook voortkomen uit de vermeende zinloosheid van al die uren zitten met te weinig korte termijn resultaat. Komt vaker als je begint met mediteren, maar kan ook later weer de kop opsteken.
   Een oplossing is om je regelmatig de voordelen van meditatie beoefening weer voor de geest te halen. Verdiep je regelmatig in het doel en de theorie van je beoefening. En ga zitten, en als je (eindelijk) zit, blijf zitten!
    
2. Dwalende geest, vergeten en afleiding
   Deze komen voor in verschillende fasen van meditatie. De dwalende geestbetreft een gebrek aan concentratievermogen. Oplossing – focus op je ademhaling of ander object; Vergeten betekent hier dat je geest wel kalm is, maar je geen idee (meer) hebt wat je aan het doen bent. Oplossing – herinner je aan het doel van je zitten; Afleiding betreft uiteindelijk alle afleiding (iedere vorm van gehechtheid en afkeer) van realisatie van de natuur van je geest. Oplossing – blijf altijd alert aanwezig!
    
3. Ongeduld
   Deze verstorende emotie kan vele oorzaken hebben, van negatief zelfbeeld tot tijdsdruk, maar ook te weinig inzicht in de essentie van het doel van meditatie. Juist het acteren op impulsen om je huidige ervaring te veranderen leiden tot ongeduld en zodoende tot bevestiging van je vermeende onvermogen om je geest te temmen. Emotionele drijfveren zijn vaak deel van een verstorende vicieuze cirkel. Je temt ongeduld door het cultiveren van vreugde, vrede, tevredenheid en gelijkmoedigheid.
    
4. Monkey-mind
   Deze traditionele benaming betreft onze overmatig opgewonden geest, die neurotisch van de hak op de tak springt, en niet tot rust weet te komen en niet kan focussen. Oplossing is meer gewaarzijn van c.q. aanwezig zijn in je lichaam. Ook de realisatie van de ruimte van je geest helpt – opgewonden geest identificeert zich met alles wat langs komt (voorgrond), voeling met de achtergrond brengt ruimte en rust.
    
5. Twijfel aan jezelf
   Deze twijfel kan vele vormen hebben, van 'Kan ik het wel?', 'Doe ik het wel goed?' – tot de oude gewoonte onszelf te vergelijken met anderen "Die kan het veel beter, is veel verder dan ik.'  Oplossing is het vergelijken onmiddellijk doorbreken, en ook bij zelftwijfel aandacht terugbrengen naar object van concentratie. Sluit niet uit dat enig therapeutisch werk nodig is naast de meditatie om de wortel helemaal te verwijderen.
    
6. Saaiheid, slaperigheid en sufheid
   Deze drie zijn een veelvoorkomend fenomeen, het komt voor bij verminderdementale energie, ofwel groeiende afwezigheid. Eigenlijk is het een confrontatie met hoe verslaafd onze geest is aan afwisseling en afleiding. Het is net als met de psychologische impasse, als je 'er bij kunt blijven' dan oefen je in alerte aanwezigheid (ongeacht de inhoud) en komen subtielere delen van de geest in je bereik. Hoewel de natuur van onze geest er altijd is, moeten we onze geest trainen teneinde ze te kunnen opmerken.
    
7. Fysiek ongemak
   Veel mensen ervaren in het begin van het pad van meditatiebeoefening fysiek ongemak, zeker als ze langer gaan zitten. Naast het vinden van een zo comfortabel mogelijke zithouding, is er het advies de eventuele pijn te gebruiken als deel van de beoefening. Men spreekt over het inzicht: pijn is onvermijdelijk maar lijden is optioneel. Ofwel we kunnen leren omgaan met pijn op een wijze dat we niet (onnodig) lijden, en chronisch afgeleid zijn.

Het advies hier: pijn is onvermijdelijk, maar lijden is optioneel  omvat ook een doel van meditatie in haar geheel: het trainen van onze geest om doorheen het drama van alledag zicht te krijgen om een ruimere geest, die rust en ruimte als haar natuur heeft. Dit lost de pijn in ons leven niet per se op, maar verlost ons wel van het lijden.

Het gebruiken van alles wat zich aandient, tijdens de formele meditatie en in de post-meditatie (de rest van de dag), om ons te bevrijden van onze reactiviteit, de belangrijkste bron van ons lijden, is een belangrijk doel van het trainen van onze geest door meditatie.

Veel succes met je beoefening! 

Ramo de Boer

Hier kan je contact opnemen of meer lezen over Ramo

Zie je door de bomen het bos niet meer en heb je hulp nodig bij het vinden van je juiste coach/therapeut? Boek een orienterend intake consult en wij begeleidden je.

PS: In de Agenda vind je het aanbod aan trainingen, waarvan meditatie altijd deel van uitmaakt.
 

(1) Je vind deze 'zeven problemen en hun oplossing' en nog veel meer theorie over, en praktisch inzicht in, meditatie in het mooi vormgegeven The Mind Illuminated, A Complete Meditation Guide Integrating Buddhist Wisdom and Brain Science by Culudas (John Yates, Ph.D) 2015.