Kinderen van ouders met psychische problemen: rouwen of lijden?

Stel, je gaat een toren bouwen. Je stapelt met plezier en enthousiasme blok op blok, je toren wordt mooi en hoog en naarmate hij hoger wordt, wordt hij ook wankeler. Dat is een natuurwet helaas, daar kunnen we niet omheen. Het is belangrijk dat de toren een stevige basis heeft, anders valt hij om. Je zou kunnen zeggen dat naarmate de toren hoger wordt, de stevigheid van de basis steeds belangrijker wordt. Als er onderin een blok ontbreekt, ongelijkmatig is of niet goed ligt, of misschien wel meer blokken, wordt dat een steeds groter probleem. Wil je de toren toch hoger bouwen, dan zul je herstelwerkzaamheden moeten uitvoeren of extra ondersteuning moeten organiseren.
Tot zover logisch, toch? De ratio begrijpt dit geval heel goed en er is geen emotie die zich ermee bemoeit en de zaken vertroebelt.
Veel van vroeger vergeten
Nou, dat gaat veranderen. Daar komt ‘ie: je bent je er niet van bewust dat dat onderste blok niet lekker ligt of ontbreekt, of dat er zelfs meerdere blokken ontbreken. Dat ben je vergeten. Waarom? Omdat het pijnlijk is. Laten we voor het gemak even stellen dat dat pijnlijk is omdat je die toren helemaal zelf wilde bouwen en in het begin de aangeboden hulp hebt afgewezen. Kwestie van trots. Dat ene blok of die paar blokken liggen niet lekker, misschien zit er een vet gat in de basis van je toren, eigenlijk weet je dat wel maar je wilt het niet weten. Dat kan lang goed gaan, maar er komt een moment dat je in de problemen komt als je je toren desondanks hoger wilt bouwen. En zelfs als je dat niet wilt, is er altijd wel iemand die eraan morrelt, aan jouw mooie toren. Je moet hem goed in de gaten houden want als iemand er per ongeluk of expres een duwtje tegenaan geeft, is het ook afgelopen met dat prachtige, dierbare project. Uit de buurt houden, die mensen. Kortom, je hebt nogal wat last van dat gebeuren onderin. Waarvan je vergeten bent wat er ook alweer mee aan de hand was.
Als je leven niet zo loopt als je wilt
Je zou natuurlijk heel veel aandacht kunnen geven aan het feit dat de blokjes aan de bovenkant een grote uitslag maken als je de toren aanraakt. Je kunt je energie besteden aan het meten van die uitslag. Je kunt gaan onderzoeken hoeveel trilling er is in de kamer waarin je je toren gebouwd hebt. Je zou voor veel geld nieuwe blokjes kunnen ontwerpen die beter tegen trilling kunnen. Je kunt ook iedereen de toegang tot de kamer ontzeggen. Dat alles helpt; de toren valt niet om. Hoger wordt hij echter ook niet. Niet zoals jij hem zou willen, groots en meeslepend.
Je word verdrietig en boos. Jouw droom is een mooie toren die tot aan de blauwe lucht reikt. Andere mensen hebben ook zulke torens. Het is helemaal niet zo gek dat je daarnaar verlangt. Maar met de jouwe lukt het dus niet. Is er iets mis met je?
KOPP: je ouders lieten een steekje vallen, niet jij
Krijg je al last van de kromme tenen, lezer? Doe in hemelsnaam eens iets aan de basis, ouwe struisvogel! De offers die je nu brengt, veel energie en geld besteden aan het onmogelijke toch voor elkaar proberen te krijgen, potentiële vrienden uit de kamer bannen, je ongelukkig voelen omdat je niet mee kunt komen met de rest, ja zelfs je afvragen of er iets mis is met jou?! Dat alles is toch vele malen erger dan toegeven dat je een foutje hebt gemaakt? Zelfs al doet dat laatste zeer. Die pijn kan je dragen, al denk je van niet. Want je bent een volwassene.
En als je KOPP bent, gaat het niet eens om een fout die zelf gemaakt hebt. Het waren jouw ouders die een steekje hebben laten vallen, of misschien een hele hoop steekjes. In verreweg de meeste gevallen niet eens expres. Maar ja, jij hebt er toch maar mooi mee te dealen.
Hoe is het met de toren van jouw leven? Lukt het je om hem groots en meeslepend te maken? Of kom je problemen tegen naarmate je hem hoger wilt bouwen en snap je niet hoe dat komt? Als dat laatste het geval is, kijk dan eens heel voorzichtig (niemand hoeft het nog te weten) naar de basis. Zou het kunnen dat er daar iets niet helemaal ideaal is geweest? Misschien weet je dat al lang maar wil je er niet aan. Misschien dacht je altijd van niet, maar moet je zo langzamerhand overwegen dat je je daarin wel eens zou kunnen vergissen, aangezien je in het hier en nu zoveel bouwproblemen tegenkomt.
Onder ogen zien dat je ouders je niet hebben gegeven wat nodig was
Het doet zeer om het onder ogen te zien. Dat je ouders je niet hebben kunnen geven wat je nodig had, en dat je daar nu nog steeds last van hebt. Je zult moeten rouwen, zoveel pijn doet het. Maar je bent een volwassene, je kunt dat. Al dan niet met hulp van buitenaf. Wat je ermee wint, is dat je kunt gaan herstellen. Je kunt (je toren) niet herstellen als je niet toegeeft dat er een probleem is. Je zult het probleem daarvoor grondig moeten onderzoeken. En ook dat doet pijn. Ook dáárom moet je rouwen. Tijdens en na die rouw komt de groei. Tot in de blauwe hemel als je wilt, en nee, natuurlijk niet van de ene op de andere dag.
Je blijft als KOPP vaak je leven lang rouwen én groeien. Dat is geen lijden, al doet het pijn. Stagnerende groei en zelfgekozen isolement, dát is lijden.
Wil je meer weten over KOPP, neem dan contact op met Kassandra Goddijn, de schrijfster van dit blog. Of hier onze andere KOPP coaches
Of lees het blog over manipulatieve ouders en KOPP