Hooggevoeligheid en hoogsensitviteit (HSP)

Wat is hooggevoeligheid, hoogsensitviteit (HSP)?

HSP of hoogsensitieve personen zijn gevoeliger voor (exnterne) prikkels. Denk aan geluid, beelden, muziek, sfeer, geur. Dankzij deze gevoeligheid pikken zogenaamde 'HSP’ers' ook meer op, zoals de sfeer in de kamer waar ze binnenkomen of het humeur van de mensen waarmee ze praten. Die overdaad aan prikkels werkt soms overweldigend. HSP wordt hierdoor vaak ervaren als een last. Door het herkennen van je hoogsensititeit en door te leren omgaan met je klachten, kan je HSP ook zien als talent.

Oorzaak HSP

Hoewel velen zich er niet bewust van zijn, is hoogsensitiviteit veelvoorkomend. Maar liefst 10 tot 20% van de mensen zouden hooggevoelig zijn. Volgens Elaine Aron, de eerste die overgevoeligheid wetenschappelijk beschreef, zou hooggevoeligheid gekoppeld zijn aan een gevoelig zenuwstelsel. Hooggevoeligheid kan ook ontstaan in gezinnen waar veel stress is waardoor kinderen steeds 'op scherp' moeten staan, gespitst op de omgeving 

Hooggevoeligheid: symptomen

Aan de basis ligt steeds zintuiglijke of emotionele overprikkeling, maar de symptomen zijn verscheiden.

Vaak merkt iemand overprikkeling of signalen aan je lichaam: je voelt je gewoon prikkelbaar of hebt last van een verhoogde hartslag, duizeligheid, ademnood, innerlijke onrust, moe, moeite met nadenken, luisteren of lezen. Maar ook ernstigere klachten kunnen gelinkt worden met HSP zoals paniekaanvallen, sociale angst, stress, depressie burn out

Sociale situaties zijn vaak een uitdaging voor hooggevoelige personen. Het omgaan met externe prikkels en het ervaren van stemmingen en emoties van anderen kan je in de war brengen. Je hebt meer behoefte aan rust en duidelijkheid en je voelt je anders dan anderen. Je verlangt vooral naar echte, oprechte contacten. Onechte communicatie verwart je en doet je twijfelen aan jezelf. Sociale situaties, groepen of emotionele personen ga je liever uit de weg. Ook alledaagse situaties, zoals de supermarkt of de bus, kunnen belastend zijn.

Ben jij HSP? 

Bekijk of de volgende zaken op jou van toepassing zijn.

• Ik ben me bewust van alles in mijn omgeving
• De stemming van anderen beïnvloedt mij
• Ik ben nogal gevoelig voor pijn
• Na een drukke winkel dag voel ik de behoefte om me terug te trekken en op mezelf te zijn
• Fel licht, geluiden, sterke geuren ervaar ik als onprettig
• Mijn belevingswereld is uitgebreid, rijk en complex
• Ik voel me oncomfortabel bij luidheid en lawaai
• Kunst en muziek kunnen me enorm raken
• Ik schrik snel
• Ik voel me opgejaagd als ik veel taken in korte tijd moet uitvoeren
• Ik weet goed hoe ik een ongezellige kamer moet veranderen opdat mensen zich er op hun gemak zouden voelen
• Ik raak geïrriteerd als mensen me verschillende dingen op hetzelfde moment vragen
• Ik probeer altijd te vermijden dat ik fouten maak of dingen vergeet
• Naar geweld op televisie kijk ik nooit
• Het voelt ongemakkelijk als er veel om me heen gebeurt
• Erge honger beïnvloedt mijn humeur en concentratie
• Veranderingen in mijn leven maken me onrustig
• Ik heb aandacht voor de fijne kanten van smaak, geluid en geur
• Overweldigende situaties probeer ik zoveel mogelijk uit de weg te gaan
• Ik presteer minder goed als ik op de vingers wordt gekeken of als ik met iemand moet concurreren
• Ouders en leraren vonden me gevoelig of 'overgevoelig'
• In grote groep voel ik me vaak onzeker 1 op 1 contact vind ik fijner

Komen veel van deze stellingen je bekend voor? Dan is de kans groot dat je hoogsensitief bent.
Een HSP therapeut of coach kan je hierover meer duidelijkheid geven. 

Hoe omgaan met hooggevoeligheid?

HSP kan heel wat alledaagse situaties en contacten een stuk moeilijker maken. Het is daarom verstandig rekening te leren houden met je gevoeligheid. Dat kan je zelf leren, maar er bestaan ook diverse therapievormen die jou begeleiden in het omgaan met hooggevoeligheid.

Behandeling hoogsensitiviteit

In een HSP behandeling zorgt de therapeut ervoor dat je lichaam, je gevoel en jijzelf opnieuw met elkaar in contact komen.

Psychotherapie of HSP coaching helpt je om je terug goed in je vel te voelen en meer zelfvertrouwen te krijgen als HSP’er. Via therapie ben je meer in staat om jouw eigen signalen te leren herkennen, je gevoeligheid te aanvaarden en zelfzorg te voorzien zodat je minder overprikkeld bent. Je leert op omgaan met jouw gevoeligheid, de therapeut zal je o.a. leren gronden zodat je minder last hebt van de stemming van anderen of andere stressfactoren in jouw omgeving.

Daarnaast worden onderliggende patronen geëxploreerd die mede oorzaak of instandhouders zijn van jouw klachten. Door nieuwe, patronen aan te leren zal je via therapie een duurzaam en positief effect zien in jouw leven. Bovenal zal je leren om jouw unieke talenten als HSP’er te ontwikkelen!

Hooggevoeligheid adviezen

De volgende tips zijn algemene vuistregels die je kunnen helpen bij omgaan met HSP.

• Neem de tijd om externe prikkels in alle rust te verwerken. Ook gedurende de dag kunnen korte pauzes je daarbij helpen.
• Ontspan met rustige lichaamsoefeningen, zoals met yoga of door wandelingen. Een rustige ademhaling is deugdzaam.
• Leer waar de huidige stressfactoren in je leven liggen. En leer zware prikkels herkennen en vermijden. Dat is geen vlucht maar zelfzorg.
• Hou een stabiele avond- en ochtendroutine aan.
• Gun jezelf voorspelbaarheid door vooruit te plannen en vooraf even stil te staan bij wat gaat komen.
• Geef expressie aan je innerlijke wereld door bijvoorbeeld te schilderen, te zingen of te schrijven.
• Praat erover met je omgeving. Als je uitlegt wat je ervaart, kan je omgeving hier rekening mee houden.
• Wees assertief: je kan bijvoorbeeld altijd vragen of het rustiger of zachter mag.

Hooggevoelig en/of hoogbegaafd?

Hooggevoeligheid moet niet verward worden met hoogbegaafd, Hoogbegaafde mensen geven blijk van opvallend hoge intelligentie of creativiteit. Dat kan gepaard gaan met een hoge zintuiglijke gevoeligheid. Daarom zijn hoogbegaafde mensen regelmatig ook hooggevoelig, waardoor men hooggevoeligheid en -begaafdheid vaak met elkaar associeert.

HSP inzetten juist als kracht en talent

Als je jouw hooggevoeligheid aanvaart en ermee leert omgaan, kan je je hooggevoeligheid gebruiken als kracht.

Hooggevoeligheid kan uitdagingen met zich meebrengen, maar maakt van HSP’s op veel vlakken ook uiterst bijzondere personen. Hypergevoelige kinderen en volwassenen hebben een enorm inlevingsvermogen, een groot rechtvaardigheidsgevoel en zijn vaak creatief onderlegd. Ze voelen zich erg verbonden met vrienden, familie en partners en weten zich oprecht ontroerd door natuur en kunst. Hun plichtsgetrouwheid kenmerkt hen als betrouwbare werkkrachten en partners. Je kan je hooggevoeligheid leren appreciëren als een positieve eigenschap of talent, op voorwaarde dat je met prikkels leert omga

Vind hier een (hooggevoeligheids) HSP therapeut, neem contact op of boek een sessie