KOPP – kind van ouder met psychische problemen

Auteur: Kassandra Goddijn (KOPP Coach)

KOPP staat voor Kind van Ouder met Psychische Problemen. Het begrip psychische problemen is zeer breed. Het kan gaan over ernstige psychiatrische stoornissen, zoals schizofrenie of manisch depressiviteit. Over persoonlijkheidsstoornissen, zoals de narcistische of borderline persoonlijkheidsstoornis. Over depressies en angsten. Of over vreemd gedrag waarvan je als kind of puber last gehad hebt, zonder dat er ooit sprake was van een diagnose. 

Een categorie die vaak apart genoemd wordt, is die van Kind van Verslaafde Ouder (KVO). Verslavingsproblematiek valt onder de brede definitie van psychische problemen, al zijn er natuurlijk – net als bij schizofrenie of depressie – specifieke kenmerken. 

Er zijn twee groepen KOPP/KVO. Degenen die nog kind zijn en zich nog in de mogelijk onveilige situatie bevinden. Voor hen is preventieve zorg nodig. En degenen die al volwassen zijn; bij wie het kwaad als het ware al is geschied. Over hen gaat deze informatie.  

Opgroeien met een ouder met psychische problematiek, waaronder ook verslaving valt, kan ingrijpende gevolgen hebben. Twee derde van de kinderen met zo’n achtergrond ontwikkelt zelf later ook psychische problemen. En bij de helft van hen is de problematiek zo ernstig dat intensieve of langdurige behandeling nodig is.

Dat is niet zo gek. Kinderen vormen hun identiteit terwijl ze opgroeien. Zij spiegelen zich aan hun ouder(s) om te leren wat normaal gedrag is. En zij leren van hun ouders wat een intieme relatie is. Behalve dat er erfelijke factoren kunnen spelen, kan een afhankelijke relatie met iemand met psychische problemen behoorlijk onveilig zijn. 

De eerste intieme relatie van ieder mens is die met de verzorger die aan de noden van het afhankelijke baby’tje tegemoet moet komen. In de meeste gevallen is dat de moeder. Als in die gevoelige eerste periode iets misgaat, blijft dat vaak gedurende het hele leven problemen geven. Met name bij het aangaan van intieme relaties.

Ook als de ouder(s) pas in een later stadium psychische problemen ontwikkelde(n), is dat van grote invloed op het opgroeiende kind. Je ziet in die situaties vaak rolomkering, ‘parentificatie’, het kind gaat voor de ouder zorgen. Dat is een kwestie van overleven; het kind heeft geen andere keus. En ook dát blijft in het latere leven voelbaar. De beleving van de volwassen KOPP’er is bijvoorbeeld dat hij/zij moet zorgen voor anderen en daarin geen keuze heeft. Volwassen KOPP’ers nemen vaak de verantwoordelijkheid voor ‘de hele wereld’ op hun schouders, met burn-out achtige klachten tot gevolg.

De bovenstaande voorbeelden komen veel voor, maar het kan natuurlijk ook heel anders gaan. Een volwassen KOPP/KVO kan bijvoorbeeld ook veel woede voelen en absoluut niet willen zorgen voor een ouder die nooit voor hem/haar gezorgd heeft. De onmacht en het onvermogen om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan kan leiden tot een breuk met de familie. Of de ouder met psychische problemen is al jaren geleden overleden, maar de volwassen KOPP ondervindt toch in het hier en nu zelf psychische of emotionele problemen.

Er is, kortom, een heel scala aan problemen mogelijk als gevolg van het opgroeien als KOPP. De gemene deler is dat hun problemen zijn ontstaan door een onveilige omgeving toen zij opgroeiden. Daardoor zijn ontwikkelingsstappen overgeslagen en gedragspatronen ontstaan die in het volwassen leven niet effectief zijn.

Wil je meer weten over KOPP of zoek je een therapeut die je kan ondersteunen hierbij? Kijk hier. Geen idee of je hechtingsproblematiek hebt? Mail ons op info@itsjusttherapy.com of  boek een intake consult en wij gidsen je. 

Hier lees je nog een interessant blog over kopp: https://itsjusttherapy.com/blog/kinderen-van-ouders-met-psychische-problemen-kopp__afc427d3e190