Slaap je weg naar de top

Maar zodra ze haar ouderlijk huis verliet en ging studeren in Cambridge, gebeurde er iets. Ze kreeg last van FOMO: fear of missing out. Slaap werd, omdat ze vooral niets wilde missen, iets wat ze tussendoor deed, een noodzakelijk kwaad. Totdat ze in april 2007 flauwviel van uitputting en met haar hoofd op een tafel knalde. Ze brak haar kaakbeen en had verwondingen aan haar rechteroog.

Wie het boek uit heeft, murw geslagen door de vele argumenten vóór slaap, krijgt de neiging de dekens nog eens diep over het hoofd te trekken. Niet alleen put Huffington uit vele recente medische onderzoeken en slaapstudies – het notenapparaat achterin het boek bestrijkt vijftig pagina’s – ook citeert ze eindeloos veel topsporters en beroemdheden die het belang van een goede nachtrust bevestigen. Om een paar voorbeelden te noemen: Eric Schmidt, voormalig topman van Google, zweert bij acht en een half uur slaap per nacht. Tennisspeler Roger Federer streeft zelfs naar elf tot twaalf uur en actrice Gwyneth Paltrow neemt voldoende slaap omdat ze er anders uitziet ‘alsof ze door een vrachtwagen is overreden’.

Commerciële belangen

Huffington weet het allemaal overtuigend te brengen. Maar, ondanks de stevige onderbouwing van haar betoog, vraag je je hier en daar af of er ook commerciële belangen spelen: achterin haar boek geeft ze bijvoorbeeld tips voor slaaphotels, slaap-apps en matrassen van bedrijven waar The Huffington Post mee samenwerkt voor de ‘Sleep Revolution College Tour’ waarmee ze nu vijftig campussen van universiteiten langsgaat. Haar dochter ontwierp linnengoed voor beddenbedrijf Coco-Mat.

Toch raakt de hoofdredacteur met haar boodschap een gevoelige snaar. In een samenleving waarin we 24/7 via onze tablets en smartphones verbonden zijn met de rest van de wereld en er geen einde meer lijkt te komen aan een werkdag, lijden velen van ons aan wat door de Belgische filosoof Pascal Chabot een ‘beschavingsziekte’ wordt genoemd: burn-out. En aan de basis daarvan ligt slaapgebrek. Want te weinig slaap verstoort het afweersysteem en dat gaat, op de lange duur, ten koste van de gezondheid.

Niet alleen kan iemand die te weinig slaapt, sneller overspannen raken, er is meer aan de hand. Wie niet voldoende slaapt, vergiftigt de hersenen, aldus een onderzoek dat in 2013 werd uitgevoerd door neurowetenschappers van het University of Rochester Medical Center. Zo worden tijdens de slaap de afvalstoffen uit de hersenen opgeruimd. En eerder binnengekomen informatie wordt geordend, waardoor mensen die goed slapen dingen beter onthouden. Langdurig slaapgebrek leidt verder, schrijf Huffington, tot een afname aan hersencellen en verhoogt de kans op hartkwalen, alzheimer, obesitas en diabetes.

Voor de Grieken was slaap heilig

Maar er is meer dan wetenschap. Met het verdwijnen van een goede nachtrust gaat ook iets verloren dat raakt aan ‘de diepere dimensies’ van ons bestaan. Zo was het onder de oude Grieken en in Egypte een gebruik om naar slaaptempels te gaan; een plek waar dromen werden geïnterpreteerd en, met behulp van de goden, dagelijkse problemen werden opgelost. Slaap was heilig: het zorgde voor de noodzakelijke overgang naar een andere wereld waar je in staat werd gesteld om je wereldse beslommeringen tijdelijk achter je te laten.

Geen laptops, smartphones, iPads in de slaapkamer.

Blauw licht onderdrukt de aanmaak van slaaphormoon melatonine.

Slaap in een koele ruimte

Tussen de 15 en 18 graden

Geen koffie in de avond.

Cafeïne werkt 6 uur door

Eet geen zware maaltijd voor het slapengaan

Dit voorkomt maagzuur

Neem geen slaapmutsje

Eerst val je diep in slaap, maar later verstoort het de nachtrust

Drink (zuur) kersensap

Dit is rijk aan melatonine

Slaap met een zakje lavendel onder het kussen

Dat doet de bloeddruk en lichaamstemperatuur dalen.

Doe Qigong, yoga, ga mediteren of sporten

Breng het lichaam tot rust, verjaag stress.

Dat laatste, aldus Huffington, hebben we nog steeds nodig. „We worden niet alleen gedefinieerd door werk of wat we op onze cv’s schrijven. (…) Juist slaap geeft ons een kans om telkens vanuit een hernieuwd perspectief te zien wie we in essentie zijn.”

Maar waarom, als we zo’n baat hebben bij die goede nachtrust, doen we onszelf dan tekort? Omdat weinig slaap, aldus Huffington, een symbool van mannelijkheid is geworden. Het belang van een goede nachtrust ging al op de schop tijdens de industriële revolutie. Voor de kapitalistische grootindustriëlen had slaap geen enkele waarde en met de komst van fabrieken, machines en arbeiders, werd slaap zelfs gezien als een overbodige luxe, iets waarop zoveel mogelijk moest worden bezuinigd.

"Donald Trump vertoont alle symptomen van een chronisch slaaptekort"

Om deze nieuwe werkethiek te ondersteunen werd slaap dan ook afgedaan als een teken van zwakheid. Zoals een jonge Benjamin Franklin halverwege de achttiende eeuw al schreef in zijnPoor Richard’s Almanack: „Sta op, luiaard, en verspil je leven niet; in je graf kun je nog lang genoeg slapen.”

Een visie die werd gedeeld door uitvinder Thomas Edison (werken deed hij dag en nacht), Napoleon („alleen een gek heeft acht uur slaap nodig”) en schrijver Vladimir Nabokov (slaap is „een nachtelijk verraad aan rede, menselijkheid en genie”).

En nog steeds hoort deze levenshouding bij de machocultuur. Overwerken wordt nog altijd gezien als een teken van gedrevenheid, ook al presteren we minder goed als we moe zijn. Wie pocht over weinig slaapuren, geeft indirect de boodschap af: ik ben succesvol. Als voorbeeld noemt Huffington het arbeidsethos van menig collega of politicus in Washington D.C. Wie een afspraak in de ochtend probeert te maken, krijgt geregeld te horen: „Acht uur? Dat is wat laat, maar oké, dan ga ik eerst wel even tennissen en regel wat teleconferenties.”

Hoe krijgen we onze slaap dan weer terug? Opvoeding is de eerste stap. We zijn geneigd om slaap als een vorm van straf aan onze kinderen op te leggen. „Als je je groenten nu niet opeet, ga je meteen naar bed”, is een veelgehoord dreigement. „Zo wordt kinderen op jonge leeftijd al aangeleerd dat slaap iets is om zo lang mogelijk te uit te stellen en dat met de slaap een einde komt aan spel en plezier”, schrijft Huffington.

Slaapmatje op het werk

Kinderen moeten leren dat slaap hen juist in staat stelt om plezier te hebben. Ouders kunnen hun kinderen helpen door van het naar bed gaan een ritueel te maken (met kopjes kruidenthee, geen smartphone in de slaapkamer, lavendelgeur op het kussen).

En zo heeft Huffington meer ideeën. Aan het einde van haar boek staat in een wensenlijstje hoe een slaapbewuste samenleving er volgens haar in de toekomst uit moet zien. Een paar vergezichten: voortaan gaan we naar ons werk met een slaapmatje in onze tas (Ben & Jerry’s, Zappos en Nike hebben tegenwoordig al ‘nap rooms’). Verder bieden verzekeringsbedrijven korting op premies voor mensen met gezonde slaapgewoonten en wordt het normaal om slaappatronen te vermelden op de cv op LinkedIn. En de smartphone? Die verandert aan het eind van de dag via een app in een ‘dumbphone’ waarmee internetverkeer wordt geblokkeerd en de voorbereidingen voor een goede nachtrust kunnen beginnen.

Als het aan Huffington ligt betekent dat: pyjama’s aan, een paar Qigong-oefeningen doen, en dan een kopje lavendelthee. Welterusten

Hulp nodig? Hier vind je therapeuten en coaches die je kunnen bijstaan bij slaapproblemen

Heb je geen idee of het slapeloosheid is of een ander issue? Boek dan een orienterend consult en we helpen je verder

Lees ook ons blog over waarom je beter slaappillen weg kan leggen

Bron: http://www.nrc.nl/next/2016/05/31/soldaat-van-de-slaap-1624002